Maar niet met voertuigen. Twee telecomoperatoren, Proximus en Digi, proberen zo snel mogelijk een netwerk van glasvezelkabels uit te rollen. Wie als eerste het grootste marktaandeel binnenhaalt, zal veel geld verdienen. En om die race te winnen, durven de providers bochten afsnijden. De verliezers zijn onze gevels die ontsierd wordt door steeds meer kabels en bakjes. Zelfs op beschermde monumenten verschijnen ze.
Kan dit zomaar?
Ja en nee. Een wet uit de jaren 90 staat dit min of meer toe. De wet voorziet dat er overeenstemming komt tussen de operator en de eigenaar van de gevel. Dus wie graag een aantal rubberen kabels over uw gevel heeft, hoeft niets te doen. Makkelijk. Maar als je dit liever niet wel, en als eigenaar niet akkoord gaat, dan moet de operator je gedetailleerde plannen bezorgen van de plaats en manier waarop kabels bevestigd worden. Een eigenaar die echt niet akkoord gaat, kan een uitspraak vragen van een ‘neutrale’ scheidsrechter (het Belgisch Instituut voor Post en Telecommunicatie).
Latere Brusselse ordonnanties voorzien dan weer in bescherming voor onze monumenten en in een recht voor de eigenaar om kabels en verdeeldozen in de gevelkleur te eisen.
Tot zover de theorie.
In de praktijk worden eigenaars vaak niet of erg slecht op de hoogte gesteld. Logischerwijs kan er dan ook geen sprake zijn van de ‘overeenstemming’ die de wet voorziet. In het beste geval belandt er een envelop ‘aan de eigenaar van dit pand’ in de bus. Daarin zit dan een brief die nogal eenzijdig verkondigt dat er kabels over de gevel komen. Veel mensen hebben ook geantidateerde brieven gekregen, met daarin de mededeling dat men uitgaat van een akkoord als ze niet binnen de tien dagen reageren. De brief natuurlijk geantidateerd met meer dan tien dagen. Navraag bij het BIPT leert dat ze sinds 2022 slechts één besluit namen over het gevelrecht. Is dit omdat er alle eigenaars tevreden zijn met kabels over hun gevel? Of omdat de operatoren de zaak bedonderen?
Er loopt dus heel wat verkeerd binnen het bestaande wettelijke kader (dat er gunstig is voor de operatoren). De operatoren spelen het spel oneerlijk. De overheid vertikt het om juist toezicht te houden. Ook de makke Belgen laten zich doen. Knipt er eens een eigenaar gewoon zo’n kabel door als er geen ‘overeenstemming’ is?
In een breder kader.
Waarom moeten glasvezelkabels eigenlijk over de gevels lopen? Water, elektriciteit, gas, warmtenetten, riolering, de koperen telefonie… ze zitten allemaal onder de grond. En de distributie hiervan is min of meer rendabel. Dit moet ook voor internet kunnen. En waarom moet elke provider zijn eigen kabel leggen? Een kabel heeft voldoende capaciteit om gedeeld te worden tussen verschillende providers. Concurrentie drukt de prijzen. Maar te veel concurrentie kan prijsverhogend werken, want alle aanbieders willen eerst hun vaste kosten terugverdienen.[1]
Specifiek in onze wijk zijn heel wat gevels geïnventariseerd. Het uitzicht van zo’n pand veranderen is quasi uitgesloten voor een eigenaar. Toch kan een telecombedrijf lustig kabels en dozen ophangen. Dit creëert toch een spanning tussen de rechten van de eigenaar en de niet-eigenaar. Is het normaal dat een niet-eigenaar meer rechten heeft? Het argument ‘openbaar nut’ verliest ook aan kracht met zoveel vergunde netwerken.[2]
Hoe moet het nu verder?
Idealiter houden de grote telecomspeler zich aan de wet. Dit houdt in dat ze eigenaars correct aanschrijven, dat ze bouwvergunningen aanvragen voor installatie op monumenten, dat ze ingaan op vragen van eigenaars om installaties in de gevelkleur te voorzien. Is aanleg over gevels überhaupt nog goedkoper indien de operatoren de regels zouden naleven?
Daarnaast zou het ook mooi zijn indien de toezichthouders (BIPT, stedenbouw) hun werk zouden doen. Dit is nu echt niet het geval.
Ook de wetgever kan zijn duit in het zakje doen. Misschien kan die eens kijken naar een manier om onze gevels kabelvrij te maken. Net zoals eigenaars vandaag verplicht worden om hun gevel aan operatoren te geven, kunnen operatoren misschien verplicht worden om op het juiste moment opnieuw ondergronds te gaan? Zo is Sibelga bezig met de uitrol van haar driefasennetwerk en heeft Vivaqua nog honderden kilometers riolering die gerenoveerd moet worden. Verplichte samenwerking tussen nutsbedrijven kan hier een oplossing zijn. Het biedt ook de mogelijkheid aan armlastige nutsbedrijven om een deel van de kosten te delen.
Wouter Acke
[1] Zo heeft België enorm veel supermarkten maar zijn we toch duurder dan landen met minder ‘concurrentie’. Een reden is dat onze supermarkten hogere prijzen moeten aanhouden om hun vele verkooppunten te bekostigen.
[2] Er zijn 5 licenties voor draadloze 5G netwerken in België geveild. Vandaag hebben we een VDSL (koper) telefonienetwerk van Proximus en een coax-netwerk van VOO in onze straten. Daar komen nu twee glasvezelnetwerken bij. Starlink verkoopt bovendien breedbandinternet via de satelliet voor 50€/maand. Potentieel kan een Belg dus via tien verschillende fysieke netwerken aan het internet hangen.
Course dans nos rues
Racing along our streets
But not with vehicles. Two telecom operators, Proximus and Digi, are trying to roll out a network of fibre-optic cables as fast as possible. Whoever wins the largest market share first will make a lot of money. And to win that race, the providers don’t hesitate to cut corners. The losers are our facades which are marred by more and more cables and trays. Even on protected monuments they appear.
Can this be done just like that?
Yes and no. A law from the 1990s more or less allows this. The law provides that there must be an agreement between the operator and the owner of the facade. So if you like having some rubber cables over your facade, you don’t have to do anything. Easy. But if you don’t, and as in this case the owner does not agree, the operator has to provide you with detailed plans of where and how cables will be attached. An owner who still does not agree can ask for a ruling from a ‘neutral’ arbitrator (the Belgian Institute of Post and Telecommunications).
Subsequent Brussels ordinances, in turn, provide protection for our monuments and a right for the owner to demand cables and junction boxes in the façade colour.
So much for the theory.
In practice, owners are often not at all or very poorly informed. Logically, therefore, there may not be the ‘agreement’ the law requires. At best, an envelope ‘to the owner of this property’ lands in the letterbox with a letter that unilaterally proclaims that cables are coming over the façade. Many people have also received pre-dated letters, stating that an agreement is assumed if they do not respond within 10 days. The letter is obviously dated more than 10 days before it even arrives in the letter box. Enquiries with BIPT reveal that they took only one decision on the façade right since 2022. Is this because all owners are satisfied with cables over their facade? Or because the operators are cheating?
So there is a lot going wrong within the existing legal framework (which looks favourable to the operators). The operators are playing the game unfairly the government refuses to supervise correctly, and the soft Belgians put up with it; no owner has cut such a cable when there was no ‘agreement’.
On a broader note.
Why do fibre-optic cables need to run over facades in the first place? Water, electricity, gas, heat networks, sewers, the copper telephony… they are all underground. And distribution of these is more or less cost-effective. This should also be possible for the internet. And why should each provider lay its own cable? A cable has enough capacity to be shared between different providers. Competition depresses prices. But too much competition can increase prices, because all providers want to recover their fixed costs first[1].
Specifically in our neighbourhood, a lot of facades have been inventoried. Changing the appearance of such a building is virtually impossible for an owner. Yet a telecom company can happily hang cables and install boxes. Surely this creates a tension between the rights of the owner and the non-owner. Is it normal for a non-owner to have more rights? The ‘public utility’ argument also loses force with so many licensed networks[2].
What is the way forward then?
Ideally, the major telecoms player should comply with the law. This includes writing to owners correctly, applying for building permits for installation on monuments, responding to owners’ requests to provide installations in the façade colour. Is construction over facades cheaper at all if operators were to comply with the rules?
In addition, it would also be nice if the regulators (BIPT, urban planning) would do their job. This is really not the case now.
The legislator could also do its bit. Perhaps they could look into making our facades cable-free. Just as owners today are required to give their facades to operators, perhaps operators could be required to go underground again at the right time? For instance, Sibelga is rolling out its three-phase network and Vivaqua has hundreds of kilometres of sewerage still to be renovated. Mandatory cooperation between utilities could be a solution here. It also provides an opportunity for poorer utilities to share some of the costs.
Wouter Acke
[1] For example, Belgium has a huge number of supermarkets but they are still more expensive than in countries with less ‘competition’. One reason is that our supermarkets have to charge higher prices to pay for their many outlets.
[2] In Belgium five licences for wireless 5G networks have been auctioned. In addition, today, we have a VDSL (copper) telephony network from Proximus and a coaxial network from VOO in our streets. Two fibre-optic networks are now being added. Starlink also sells broadband internet via satellite for 50€/month. So potentially a Belgian can connect to the internet via ten different physical networks.
[1] For example, Belgium has a huge number of supermarkets but we are still more expensive than countries with less ‘competition’. One reason is that our supermarkets have to charge higher prices to pay for their many outlets.
[2] In Belgium five licences for wireless 5G networks have been auctioned. Today, we have a VDSL (copper) telephony network from Proximus and a coaxial network from VOO in our streets. Two fibre-optic networks are now being added. Starlink also sells broadband internet via satellite for 50€/month. So potentially a Belgian can connect to the internet via ten different physical networks.
Retour à l’aperçu – Return to overview – Terug naar overzicht